Kiedy udać się na konsultację okołoporodową?
Okres okołoporodowy to jeden z najbardziej wymagających momentów w życiu kobiety. Decyzja o macierzyństwie, starania o ciążę, sam poród, połóg i pierwsze miesiące z dzieckiem – to doświadczenia, które wywołują ogromne emocje. Dla wielu kobiet są one mieszanką radości, lęku, niepewności, czasem wstydu i samotności.
Psychologia okołoporodowa zajmuje się właśnie tym – wsparciem emocjonalnym i psychicznym kobiet (oraz ich partnerów) w całym procesie związanym z płodnością, ciążą i macierzyństwem.
Ale jak rozpoznać, że to już moment, by sięgnąć po pomoc specjalisty?
Objawy, które mogą sygnalizować, że warto udać się na konsultację okołoporodową
W okresie starań o dziecko i w ciąży
trudności z zajściem w ciążę i emocjonalne skutki kolejnych niepowodzeń,
poczucie bezradności, spadek poczucia własnej wartości („ze mną coś jest nie tak”),
cykliczne wahania nastroju: nadzieja – rozczarowanie – poczucie porażki,
lęk przed porodem (tokofobia), który paraliżuje zamiast wspierać przygotowanie,
poczucie, że nie możesz szczerze rozmawiać o swoich obawach z bliskimi.
Przy niepłodności
poczucie, że całe życie kręci się wokół niepłodności i procedur medycznych,
wycofywanie się z kontaktów towarzyskich, szczególnie z osobami w ciąży lub z małymi dziećmi,
nasilony lęk i poczucie wstydu związane z leczeniem,
napięcia w relacji z partnerem wynikające z presji starań.
W połogu
długotrwały smutek, płaczliwość i brak energii utrzymujące się ponad dwa tygodnie,
trudności w nawiązaniu więzi z dzieckiem,
natrętne, lękowe myśli o tym, że dziecku może się coś stać,
poczucie, że nie radzisz sobie z opieką nad dzieckiem,
ogromne poczucie samotności i braku wsparcia.
W pierwszych miesiącach macierzyństwa
przewlekłe zmęczenie, którego nie da się „odespać”,
poczucie przytłoczenia obowiązkami i brak radości z codzienności,
nasilony lęk o zdrowie dziecka,
trudności w relacji z partnerem po porodzie,
poczucie utraty dawnej siebie i braku przestrzeni „dla mnie”.
Dlaczego warto wybrać specjalistę od psychologii okołoporodowej?
Psycholog okołoporodowy/a zna specyfikę tego okresu i wie, jak odróżnić emocje od tych stanów, które wymagają interwencji.
Baby blues a depresja poporodowa – łagodny spadek nastroju w pierwszych dniach po porodzie to częsty stan, ale jeśli smutek i brak sił trwają tygodniami, może to być depresja poporodowa. Specjalistka/ta wie, jak to rozróżnić i kiedy włączyć dodatkową pomoc.
Lęk przed porodem a tokofobia – wiele kobiet odczuwa niepokój związany z porodem, ale tokofobia to silny, paraliżujący lęk, który utrudnia funkcjonowanie i decyzje. Psycholożka okołoporodowa potrafi to rozpoznać i wie jak pomóc kobiecie w przypadku takiej sytuacji.
Niepłodność – dla części kobiet to doświadczenie jest nie tylko medycznym wyzwaniem, ale też źródłem chronicznego stresu i poczucia winy. Psycholog okołoporodowy rozumie dynamikę tych emocji, cykliczny charakter nadziei i rozczarowań, a także wpływ procedur medycznych na psychikę. Rozumie medyczne terminy związane z leczeniem. Zdaje sobie sprawę z różnicy między ciążą bez doświadczenia trudnej płodności a ciążą po leczeniu niepłodności / in vitro. Jest przygotowana/y do tego by wspierać kobietę w takiej ciąży i rozumie, dlaczego może pojawić się złość i niechęć zamiast radości, a czasem i żałowanie decyzji (mimo wcześniejszego marzenia o zostaniu matką).
Dzięki tej wiedzy konsultacja staje się nie tylko rozmową, ale realnym wsparciem – pomaga zrozumieć, co się dzieje, nazwać emocje i znaleźć sposoby radzenia sobie. Psycholożka okołoporodowa rozumiejąc kryzysy okołoporodowe, jest przygotowana do interwencji kryzysowej, wie co jest powodem do niepokoju i dalszych konsultacji np. psychiatrycznych, a co wymaga interwencji wyłącznie psychologicznej.
Okres okołoporodowy to czas szczególnej wrażliwości. W tym okresie emocje bywają intensywniejsze – od ogromnej radości, przez lęk, aż po bezsilność. Jeśli kobieta zostaje z tym sama, może czuć się zagubiona i odcięta od siebie.
Psychologia okołoporodowa daje przestrzeń, by:
nazwać to, co się czuje,
odzyskać kontakt z ciałem,
znaleźć wsparcie w podejmowaniu decyzji,
nauczyć się łagodności wobec siebie.
Psycholog czy psychoterapeuta?
W niektórych przypadkach mogą być potrzebne nie tylko wsparciowe konsultacje, ale i poradnictwo psychologiczne czy psychoedukacja. Magister psychologii jest przygotowany do prowadzenia poradnictwa psychologicznego i psychoedukacji. Warto by była to osoba, która przeszła przeszkolenie nie tylko z zakresu okołoporodowego, ale też interwencji kryzysowej.
Są jednak sytuacje, które wymagają nie tylko empatycznego wsparcia czy poradnictwa, ale procesu leczenia (w przypadku zaburzeń zdrowia psychicznego w ciąży). W tym przypadku może być konieczna psychoterapia okołoporodowa. Dlatego istotnym elementem może być wybór osoby, która ma wykształcenie nie tylko psychologiczne, ale również psychoterapeutyczne.
Terapia może obniżać lęk kobiety w ciąży, a to w efekcie daje niższe ryzyko powikłań położniczych.
Czy zatem muszę mieć jakieś objawy by udać się na taką wizytę?
Do konsultacji okołoporodowej nie trzeba „mieć poważnego problemu”. Wystarczy, że czujesz się przytłoczona, samotna, boisz się porodu, zmagasz się z niepłodnością albo masz poczucie, że coś jest nie tak. Takie konsultacje mogą być dobrym oddziaływaniem profilaktycznym. Możesz skorzystać z jednorazowej konsultacji albo kilku lub kilkunastu wizyt. Niektóre osoby mogą skorzystać z pomocy psychologicznej, inne mogą potrzebować psychoterapii okołoporodowej. W każdym przypadku czas trwania i rodzaj oddziaływania jest omawiany z Tobą w gabinecie.
Specjalistka okołoporodowa będzie przygotowana do opowiedzenia Ci o tych różnicach i wyborze najlepszej możliwej metody wsparcia / leczenia.
Nie musisz przez to przechodzić sama. Wsparcie psychologa okołoporodowego może pomóc Ci odzyskać spokój, poczuć się pewniej i bezpieczniej – w zgodzie z Tobą i Twoim doświadczeniem.
